Nowe informacje o Aleksandrze i Mieczysławie Jasińskich! Rodzeństwie, które walczyło i zginęło w Powstaniu Warszawskim na Mokotowie

Aleksandra Maria Jasińska ps. Inez, żołnierz Armii Krajowej, pułku "Baszta"

 (ur. 2.02.1924, zm. 27.09.1944)

 

 

Mieczysław Jasiński ps. Donald, żołnierz Armii Krajowej, pułku "Baszta" (ur. 2.01.1922, zm. 27.09.1944)

 Aleksandra Jasińska "Inez"

W ubiegłym roku, w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, opublikowałam otrzymane od Pani Beaty Płaczek pamiątki rodzinne. Do mojego bloga  dotarła córka chrzestna matki powstańczego rodzeństwa, których dotyczył nasz wypominek. W związku z tym publikuję nową fotoopowieść, z poprawionymi przez Panią Annę Wojterską danymi o powstańczym rodzeństwie. Niech pamięć o Aleksandrze i Mieczysławie Jasińskich trwa!

Z przyjemnością oddaję głos Pani Annie:

Jestem chrzestną córką Wandy Jasińskiej, żony Konrada Aleksandra Jasińskiego. Byli to rodzice wymienionych powstańców. Wanda Jasińska, z domu Wróblewska, była siostrą mojej babci Laury. Rodzeństwo Wróblewskich: Zofia (1889?–1963), Laura (1890?–1963), Felicja (1891?–1967), Wanda (1894?–1977), Jadwiga (1902–1959) oraz Tadeusz i Mieczysław (daty życia mi nieznane, bo nie są pochowani na starym cmentarzu w Grodzisku Mazowieckim). Konrad Aleksander Jasiński też jest pochowany w Grodzisku Mazowieckim (1894–1965).

Oleńka chodziła do prestiżowego Prywatnego Żeńskiego Gimnazjum Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny (Szkoły na Wiejskiej) i po małej maturze wstąpiła do Żeńskiej Szkoły Architektury. Niestety śmierć przerwała plany – Mietek i Oleńka 27 września 1944 r. zginęli, rozstrzelani przy wyjściu z kanałów na Dworkowej.

[Na Dworkowej na Mokotowie Niemcy wymordowali około 140 powstańców, którzy – zagubiwszy się w kanałach – wyszli na powierzchnię obok komendy niemieckiej żandarmerii, poddając się.]

Skąd pseudonim Oleńki? Autorka wiersza "Inez de Castro", poetka młodopolska Kazimiera Zawistowska, była z domu Jasieńska. Świetna, postępowa szkoła dla młodych warszawianek, którą ukończyła Oleńka, mogła rozbudzić zainteresowanie tą poetką. W polskim języku występuje pisownia Ines i Inez, na stronie Powstania Warszawskiego jest Inez i na Powązkach Wojskowych też.

 

MIECZYSŁAW JASIŃSKI Z NARZECZONĄ HALINĄ

Mietek ukończył Gimnazjum im. Stefana Batorego i na tajnych kompletach rozpoczął studia ekonomiczne na SGH. Przyjaźnił się ze Zbigniewem C., który w dzieciństwie bawił się w ogrodzie na Sielcach z Haliną Ł. Zbigniew poznał Halinę z Mietkiem. Często spotykali się we trójkę, Zbigniew grał na pianinie, a Halina i Mietek tańczyli. I tak to się zaczęło – zostali parą narzeczonych. Tego się dowiedziałam od p. Haliny, ale nie poznałam okoliczności wstąpienia Mietka i Oleńki do AK.

W połowie studiów ekonomicznych Mietek rozpoczął studia prawnicze, prawdopodobnie pod wpływem Haliny. Przed wakacjami 1944 roku Mietek złożył gotową pracę magisterską (z ekonomii) u promotora. Był również już po drugim roku prawa.

Halina Ł., narzeczona Mietka, wojnę przeżyła i pod koniec lat czterdziestych (?) wyszła za mąż, a ok. 1953 roku urodziła córeczkę.

 Na temat wyboru pseudonimu "Donald" w rodzinie mówi się, że Mietek i Oleńka mieli ciotecznych braci w Stanach Zjednoczonych (Genia i Konrada). Może Donald uosabiał "silnego brata – sojusznika" zza Oceanu...

Jeszcze jedno zdjęcie rodzeństwa Jasińskich (wszystkie powyższe zdjęcia pochodzą ze zbiorów rodzinnych Pani Beaty Płaczek)

Groby Aleksandry i Mieczysława znajdują się na Powązkach Wojskowych w kwaterze pułku BASZTA. Obok jest pochowany N.N., a jest to symboliczny grób Albina Jasińskiego, który był stryjem rodzeństwa i który zginął z całą swoja rodziną na Woli.

Na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego czytamy:

Mieczysław Jasiński ps. "Donald": rozstrzelany przez Niemców po wyjściu z kanału na ul. Dworkowej.  Jego siostra Aleksandra Maria ps. "Inez"  była łączniczką w tej samej kompanii. Zamordowana przez Niemców na ul. Dworkowej. 

Filmik pokazuje, co się działo w dniu śmierci rodzeństwa. Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego.

Z listu Pani Anny: To są Wanda i Konrad Jasińscy z córeczką Krysią, która zmarła zanim urodził się Mietek (zdjęcie z archiwum rodzinnego Pani Beaty Płaczek)

Z listu Pani Beaty: Drugi brat mojej babci, Albin Jasiński (ur. w 1898), jego żona Stanisława (ur. 1897) oraz dzieci - Zygmunt (ur. 1926) i Zosia (ur. 1932), zginęli podczas bombardowania Woli - mieszkali na ul. WOLSKIEJ. Przesyłam zdjęcie kartki -  jednej z tych, które rodzina rozwieszała po całej Warszawie z myślą, że może udało im się uciec.

 ******************************************************************

                                                      PAMIĄTKI RODZINNE PANI ANNY

 

Pani Anna przysłała piękne i cenne zdjęcia ze swojego archiwum rodzinnego, a wśród nich jedno z babcią powstańczego rodzeństwa - Michaliną Wróblewską, jedno z małym Mieczysławem Jasińskim i jego matką. Pani Anna jest też w posiadaniu poruszającej klepsydry, w której rodzice, narzeczona i rodzina informują o pogrzebie Aleksandry i Mieczysława Jasińskich. 

Odkryła również dwa rysunki Aleksandry Jasińskiej, prawdopodobnie z okresu uczęszczania do Żeńskiej Szkoły Architektury (podpisy pod poniższymi zdjęciami są autorstwa p. Anny)

Rysunek Aleksandry Jasińskiej ROZPACZ według "Żałobnych wieści" Artura Grottgera (h x s: 14,5 x 9,5 cm)

                     

San Paolo fuori le Mura –  bazylika rzymska (pewnie według fotografii) – h x s: 14 x 17 cm

Grób Józefa Wróblewskiego w Kleczewie – dziadka Oleńki i Miecia

Na zdjęciu z 1926 roku Wanda Jasińska, jej syn Mietek oraz jej siostrzeńcy: mój tata Jan i mój stryj Tadeusz Wojterscy

Zdjęcie sprzed 1909 roku, tj. zrobione zanim odbył się ślub Felicji.

Babcia Mietka i Oleńki Jasińskich – Michalina Wróblewska (po śmierci męża Józefa) z dziećmi:

(Stoją od lewej:) Mieczysław, Tadeusz, Wanda i Jadwiga; (siedzą od prawej:) Michalina (matka), Laura, Felicja i Zofia

 

Styczeń-luty ok. 1962–1963, Warszawa, ul. Dolna 22 m.9: wujek Olek (nie mówiło się Konrad) Jasiński, ja – Anna, ciocia Wanda Jasińska (była moją matką chrzestną i siostrą mojej babci Laury)

 

Konrad Aleksander Jasiński (prawdopodobnie w okresie okupacji)

 

Klepsydra. W komisji ekshumacyjnej z Parku im. gen. Gustawa Orlicz-Dreszera brali udział m.in. Zofia Ł. i Konrad Aleksander Jasiński

(informacja od Haliny, narzeczonej Mietka Jasińskiego)

                      Listy ekshumowanych (ze strony Archiwum Państwowego m. st. Warszawy)

Zdjęcie kamienicy (z Wikipedii): Czerniakowska 126A: Mieszkanie Nr 4 w którym w czasie okupacji i po wojnie mieszkała rodzina Jasińskich, znajdowało się na pierwszym piętrze nad sklepem (ostatnie okno i balkon po prawej stronie zdjęcia, dwa okna za rogiem od południa oraz jedno okno od podwórza t.j. od wschodu).

                     MOJA RODZINA – WUJOSTWO JASIŃSCY

Wuj Konrad Aleksander Jasiński przed pierwszą wojną światową, po maturze, studiował przez dwa lata filozofię, a następnie był w seminarium duchownym, może 1913/14 r. Nie wiem, kiedy i gdzie zawarł ślub z Wandą Wróblewską, może to było w 1915 r., a Krysia urodziła się w 1916...? Po pierwszej wojnie, gdy Krysia była maleńka, wujostwo mieszkali na Nowogrodzkiej 5 na piątym piętrze bez windy. Wuj poszedł na wojnę z bolszewikami jako ochotnik. Może wtedy Ciocia Wanda pojechała z Krysią do Felicji i Stefana Tylkowskich, do leśniczówki koło Niemysłowa, w pobliżu Uniejowa. Krysia zmarła tam na czerwonkę, chyba latem 1920 r. lub 1921 r., mając cztery–pięć lat. Wkrótce urodził się Mietek (2 stycznia 1922 r.), a dwa lata później Oleńka (2 lutego 1924 r.). [...]

        W 1951 r. zmarł na zapalenie opon mózgowych, po szczepieniu BCG, mój młodszy brat (żył rok i trzy miesiące). Prawdopodobnie wówczas zamieszkaliśmy w mieszkaniu wujostwa na Czerniakowskiej 126A pod nr 4 na pierwszym piętrze. Były to ciężkie czasy, w których "kwaterunek" zdecydował, że w tym trzypokojowym mieszkaniu będą mieszkały trzy rodziny:

1) w bardzo ciemnym pokoju z oknem od podwórza, w ich dawnej sypialni – Konrad i Wanda Jasińscy;

2) w małym pokoju nad sklepem spożywczym, tzw. dziecinnym – Jan i Maria Lidia Wojterscy z córką Anną (a później jeszcze z córką Janiną);

3) w dużym narożnym południowo-zachodnim pokoju – trzy osoby dorosłe, obca rodzina: mężczyzna i dwie kobiety.

     W mieszkaniu było pomieszczenie kuchni, z której korzystały te trzy rodziny i we wnęce stał tapczan mężczyzny z trzeciego pokoju. Trzon kuchenny był gazowo-węglowy. Była też łazienka z bojlerem. Pokoje były ogrzewane piecami kaflowymi. Mieszkanie miało ok. 100 m2.

     W naszym pokoju w ścianie była znaczna dziura po pocisku. Pamiętam, iż rodzice walczyli z pluskwami.

         W grudniu 1956 r., gdy miałam siedem lat, przydzielono nam mieszkanie na Dolnej 22, w budynku "Społem", bo tatuś pracował w redakcji dwutygodnika Spółdzielczości Spożywców "SPOŁEM". Natomiast na Czerniakowskiej, do "małego" pokoju wprowadziło się młode małżeństwo z wielkim, koncertowym fortepianem. Jedno z nich było muzykiem.

         Wanda Jasińska była moją matką chrzestną i roztaczała nade mną opiekę duchową. Pamiętam, że zabierała mnie na niedzielne Msze św. do zrujnowanego kościoła przy Łazienkowskiej. Ciocia przekazała mi pierwsze wiadomości o Bogu i wierze katolickiej. Była osobą głęboko wierzącą, pogodzona ze śmiercią trójki dzieci. Jakoś inaczej było z wujkiem, był wyciszony, ale nie widziałam, aby chodził do kościoła. Pamiętam, iż nic sobie nie robił z UB; na swoim wielkim lampowym radiu słuchał zagranicznych stacji i "Wolnej Europy", które z trudem przebijały się przez jazgot zagłuszaczek.

         Przez te wszystkie powojenne lata w stałym kontakcie z Wandą i Konradem Jasińskimi była Halina - dawniej narzeczona Mietka. Ciocia zwracała się do niej bardzo serdecznie "córeńko", a ona zawsze "pani", "pan", "państwo" – z wielkim szacunkiem. Miała swoją rodzinę: mamę, męża, córkę, i mimo wielkiej aktywności zawodowej (była adwokatem) zawsze znajdowała czas, aby złożyć wizytę na Czerniakowskiej.

         W latach 1957–1965 z wujostwem spotykaliśmy się dość rzadko – ok. trzy razy w roku. Czasem były to spotkania w Grodzisku Mazowieckim. Wujek pomagał przy porządkowaniu rzeczy po śmierci ciotki mojego taty, Zofii Wróblewskiej, i mojej babci Laury, była to wiosna 1963 r. Chyba z tego okresu było zdjęcie wujka Olka z moim bratem (sześć lat) przy ognisku.

         Po śmierci wujka (1965 r.) cioci Wandzie bardzo dokuczała samotność, pogarszało się zdrowie i malały możliwości samoobsługi. Na początku lat siedemdziesiątych pani Halinie udało się załatwić dla cioci miejsce w Domu Kombatanta przy ul. Szubińskiej 4 w Warszawie. Mieszkała tam ok. pięciu lat, do śmierci w 1977 r. 

Wygrzebała z pamięci własnej oraz p. Haliny –

Anna Wojterska